Herziene NVO beroepscode per 1 september 2021, wat is er veranderd?

Om te beginnen is er heel veel hetzelfde gebleven, de structuur en de nummering van de artikelen zijn ongewijzigd. Er zijn ook geen nieuwe artikelen.

Een herziening was nodig vanwege nieuwe en gewijzigde wetgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de WGBO/Jeugdwet, ontwikkelingen in de jurisprudentie, en ervaringen van leden zoals opgemerkt in het spreekuur beroepsethiek. Onderstaand een overzicht van de wijzigingen:

Informatieverstrekking aan de gezinsvoogd

• artikel 11 Geheimhouding lid 6 is beter aangesloten bij de wettekst over het verstrekken van informatie aan de gezinsvoogd
• artikel 12 Wettelijke meldrechten lid 4 duidelijker verwoord over wie de pedagoog informatie kan verstrekken. Een nieuw lid 6 maakt duidelijk dat de zorgvuldigheidseisen die in dit artikel worden gesteld ook gelden bij de informatieplicht van de pedagoog indien de gezinsvoogd om informatie vraagt.
• artikel 40 Blokkeringsrecht. Gelet op de wettekst en de jurisprudentie kan de uitzondering op het blokkeringsrecht in lid 3 voor de gezinsvoogd niet worden beperkt, zoals in de versie 2017 werd gedaan, tot rapportages waarvoor de gezinsvoogd opdracht heeft gegeven. Die beperking op het blokkeringsrecht is daarom in deze nieuwe versie verruimd.

Wijziging artikel 13 Conflict van plichten

• In de versie van 2017 werden ‘zwaarwegende belangen van de cliënt of leden van het cliëntsysteem’ genoemd die de doorslag zouden kunnen geven bij het verstrekken van informatie ondanks het ontbreken van toestemming. Om beter aan te sluiten bij de termen die in verwante beroepsgroepen worden gehanteerd, wordt nu gesproken over ‘(het aanzienlijk risico op) ernstige schade bij de cliënt of een ander’. In De Pedagoog van oktober 2021 verschijnt hierover een toelichtend artikel.

Wijzigingen door aanpassing WGBO/Jeugdwet (per 1-1-2020)

• artikel 5 Positie van de cliënt en zijn wettelijk vertegenwoordiger(s). Toegevoegd is een nieuw lid 3 dat de pedagoog de ruimte biedt om onder omstandigheden toch een behandelrelatie aan te gaan met jeugdigen van 12-16 jaar als een of beide ouders toestemming weigeren. Dit is een uitzondering conform de WGBO/Jeugdwet. Eind 2020 is de Wegwijzer zorgvuldig handelen bij toestemming voor jeugdhulp verschenen (achter de inlog https://mijn.nvo.nl/publicaties/handreikingen), die pedagogen ondersteunt bij het maken van een dergelijke afweging. Zie ook https://www.nvo.nl/veelgestelde-vragen/een-ouder-geeft-geen-toestemming-voor-behandeling-14-jarige-jeugdige
• artikel 18 Informatie verstrekken over aard en doel lid 1 is aangevuld met de verplichting dat de pedagoog, voordat hij om toestemming vraagt voor de zorg, de cliënt dient te informeren over alternatieven voor de zorg, ook als deze door anderen worden geboden.
• artikel 34 Bewaartermijn dossiers. De bewaartermijn in lid 1 is van 15 naar 20 jaar gegaan.
• voor meer informatie over de wijzigingen WGBO/Jeugdwet zie tevens https://www.nvo.nl/veelgestelde-vragen/wijzigingen-van-de-wgbo-en-de-jeugdwet-per-1-2-2020

Wijzigingen door de komst van de AVG

• artikel 11 Geheimhouding lid 3 is aangevuld met de verplichting van de pedagoog om de cliënt bij het vragen van toestemming uit te leggen hoe hij deze weer in kan trekken.
• artikel 18 Informatie verstrekken over aard en doel heeft een nieuw lid 3 met de AVG-verplichting om de cliënt van te voren ook te informeren over de gegevensverwerking die zal plaatsvinden in verband met de zorg.
• artikel 35 Inzage en afschrift en artikel 36 Recht op correctie, eigen verklaring en vernietiging worden, aansluitend bij de wettekst ‘vier weken’ gewijzigd in ‘een maand’.

Overige wijzigingen

• de term Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is vervangen door de (inmiddels ook in de wet opgenomen) term ‘Veilig Thuis’.
• artikel 7 Wilsonbekwaamheid van de cliënt. Toegevoegd is dat de deskundige die de wilsonbekwaamheid bepaalt bij voorkeur onafhankelijk dient te zijn. In de nieuwe leden 4 en 5 is nader uitgewerkt welke gegevens moeten worden vastgelegd  t.a.v. de wilsonbekwaamheid van de cliënt.
• artikel 11 Geheimhouding. De wettelijk verplichte verstrekking aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd is verruimd, omdat er ook andere (wettelijke) toezichthouders zijn aan wie op grond van de wet informatie dient te worden verstrekt.
• artikel 12 Wettelijke meldrechten. In de formulering van lid 3, over het meldrecht t.o.v. de Raad voor de Kinderbescherming, is nauwere aansluiting gezocht bij de wettelijke formulering van dit meldrecht. Verder sluit de formulering van lid 5 beter aan, aan de eisen die in de beroepsgroep en ook door de tuchtcolleges worden gesteld aan het gebruik van de meldrechten.
• artikel 21 Professionele relatie waarvoor geen toestemming nodig is. Om te voorkomen dat alle professionele relaties waarvoor geen toestemming nodig is in dit artikel moeten worden genoemd, is in deze versie een wat algemenere tekst opgenomen (ontleend aan de beroepscode van het NIP) met een voetnoot met voorbeelden.
• artikel 32 Bewaren dossier onder eigen verantwoordelijkheid. De tekstaanpassing is bedoeld om de positie van de pedagoog die zzp-er is, te verduidelijken.  
• artikel 34 Bewaartermijn dossiers. In de versie van 2017 werd alleen een uitzondering gemaakt voor het onderwijs, in deze versie wordt in de uitzondering verwezen naar alle gevallen waarin de pedagoog of zijn instelling is gebonden aan een andere wettelijke bewaartermijn.
• artikel 35 Inzage en afschrift. In lid 6 is de volgorde omgekeerd: eerst wordt het informatierecht van de ouder zonder gezag beschreven en daarna, aanvullend en ter verheldering, dat dit informatierecht geen recht op inzage en afschrift van het dossier bevat.
• artikel 40 Blokkeringsrecht. In de versie van 2017 ontbrak de vierde beperking van het blokkeringsrecht voor rapportages in opdracht van de rechter. Deze is nu toegevoegd.
• bijlage Ouderschap, gezag en (echt)scheiding. In de bijlage zijn enige aanvullende opmerkingen gemaakt ter verduidelijking omdat daarover nogal eens vragen komen bij de Helpdesk. Daarnaast wordt gewezen op een wetsvoorstel dat al is aangenomen door de Tweede Kamer en momenteel ter goedkeuring voorligt in de Eerste Kamer,  waardoor in veel gevallen erkenning van een kind betekent dat de erkenner meteen ook gezag gaat uitoefenen samen met de moeder.

De veelgestelde vragen op de website en de handreikingen van de NVO worden waar nodig op basis van deze wijzigingen aangepast.

De herziene beroepscode september 2021 is via de button te lezen.

Ga voor meer informatie over beroepscode en tuchtrecht naar > Beroepscode en tuchtrecht.